Mechanismen van tweedeling ( verkorte samenvatting)
Armoede in Nederland
Armoede heeft vele gezichten, ook in Nederland, in elk dorp, elke plaats. Schrijnend zichtbaar zijn de ontheemden en verwarden die wij vaak op straten van grotere steden tegenkomen. Soms ervaren wij hun aanwezigheid als overlast. Even schrijnend zichtbaar zijn de 157 voedselbanken en de 38.000 huishoudens of 85.000 mensen, die daar eind 2014 gebruik van moeten maken, waaronder 37.600 kinderen.
Rijkdom in Nederland
De rijkste 10% ontvangt in Nederland negen maal zoveel als de armste 10%. Dat was in de jaren ’80 nog zes maal (zo is het in Duitsland, Zweden en Denemarken nog steeds). In 1950 ontving een topman 30 maal modaal. Dat is op dit moment 500 maal! De economische ongelijkheid is toegenomen.
Economische en maatschappelijke ongelijkheid
Er is recent in Nederland veel debat over de ongelijkheid, mede naar aanleiding van de langjarige studie van de econoom en socioloog Piketty met zijn boek ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’. Hij toont met zijn analyses van 20 landen in de vorige eeuw overduidelijk aan, dat ongelijkheid alleen maar toeneemt als je niets doet. De factor kapitaal is in staat veel betere rendementen te behalen dan de factor arbeid. En de factor inkomen uit herverdeling wordt altijd vanwege de te hoge kosten bezuinigd. Armoede heb je dus altijd om je heen. Rijkdom ook en de kloof neemt toe zonder correctiemechanismen. Die ervaring is een levenservaring van alle tijden (lees de Bijbel maar) en alle volkeren.
De taart van vijf economische deelcircuits die samen dé economie vormen
De economie is voor te stellen als een taart met vier delen en een opstaande rand en elke deeleconomie kent mechanismen die bijdragen tot meerdeling en ongelijkheid. Het gaat om de economie van de ruil, de economie van de herverdeling, de economie van de gift, de grijze of zwarte economie en de economie van de beurs.
NB: de verschillende deelsystemen zijn natuurlijk niet even groot, maar voor de eenvoud van denken is dit plaatje gemaakt.
Vier correctiemechanismen ter bestrijding van ongelijkheid
In de economische literatuur en uit politiek beleid zijn vier correctiemechanismen van ongelijkheid te ontdekken, die weer samenhangen met bepaalde politiek-economische beleidsvisies, zoals blijkt:
-
arbeid gaat boven inkomen: keuze voor de banenmaatschappij;
-
arbeid staat naast inkomen: keuze voor zowel een zorgbestel als een arbeidsbestel, met allerlei criteria over het verloop tussen beide;
-
inkomen staat boven arbeid: keuze voor de basisinkomenmaatschappij, waarbij elk mens vrije keuzes heeft om onbetaald of betaald te werken.
Naast deze drie posities is er nog een vierde model actief:
4. met inkomen of kapitaal geld verdienen: het model van vermogens, erfenissen, beurs, flitskapitaal, pensioenen, sparen, banken, verzekeringen.
Bron: http://www.socialealliantie.nl/index.php/achtergronden/ongelijkheid-en-armoede/mechanismen-van-tweedeling